بررسی و ارایه مدلی برای اندازه گیری وضعیت سلامت الکترونیک در کشورهای جهان

سابقه و هدف: امروزه سلامت الکترونیک از نقشی بسیار مهم در بهبود کیفیت ارائه مراقبت بهداشتی برخوردار است اما تفاوت های چشم‌گیری در بکارگیری سلامت الکترونیک در کشورهای مختلف وجود دارد که متاثر از تفاوت وضعیت کشورها از لحاظ پتانسیل ICT ، سطح بهداشت ، و بضاعت اقتصادی است. ارائه مدل اندازه گیری وضعیت سلامت الکترونیک می تواند علاوه بر مشخص نمودن جایگاه سلامت الکترونیک کشورها به ویژه ایران ، میزان تفاوت کشورهای مختلف در زمینه بکارگیری سلامت الکترونیک در را نیز نشان دهد. ارائه اندازه گیری وضعیت سلامت الکترونیک کشورها، گامی است اساسی که از طریق آن دید روشنی از وضعیت سلامت الکترونیک یک کشور در مقایسه با سایر کشورها به وجود می آید؛ از این رو چنین پژوهشی انجام گرفت. مواد و روشها: تحقیق به روش اکتشافی به اجرا درآمد و رتبه بندی مشخص شده توسط ITU مبنای نمونه گیری قرار گرفت بطوریکه از هر چهار گروه رتبه بندی مذکور تقریبا یک سوم به طور تصادفی انتخاب شدند. پنج شاخص به عنوان شاخص های اصلی ارزیابی وضعیت سلامت الکترونیک تعیین گردید و مجموعه شاخص‌ها به عنوان "نشانگر وضعیت سلامت الکترونیک ، (EHSI) E-Health Status Indicator" تلقی شد. سپس ضریب وزنی هر یک از شاخص‌ها از طریق نظر خواهی از خبرگان تعیین گردید ومیانگین ضریب وزنی هر شاخص به عنوان نمره شاخص‌ها محسوب شد. نمرات مربوط به شاخص ها ، بر اساس مستندات مربوط به وضعیت سلامت الکترونیک کشورهای تحت مطالعه در مورد هر کشور اعمال گردید و جایگاه سلامت الکترونیک کشورهای تحت مطالعه به ویژه ایران در یک مقیاس پنج طبقه‌ای تعیین شد. یافته‌ها: مدلی از شاخص های سلامت الکترونیک ارایه گردید و وضعیت 47 کشور از جمله ایران ازحیث سلامت الکترونیک رتبه بندی شد. همچنین این رتبه بندی با رتبه بندی های انجام شده توسط سازمان های بین المللی معتبر بر مبنای شاخص‌های : IDI ، درآمد ناخالص ملی، عملکرد سیستم‌های بهداشتی مقایسه شد و نیز مقایسه درصد همخوانی آن‌ها انجام گرفت. نتیجه‌گیری: به نظر می رسد که مدل طراحی شده در این پژوهش می تواند مورد استفاده سازمان های بین المللی معتبری همچون ITU قرار گیرد تا احیانا با افزودن شاخص (هایی) به آن به رتبه بندی کشورها از لحاظ وضعیت سلامت الکترونیک بپردازد. همچنین نتایج این پژوهش با نتایج رتبه بندی های جهانی بر اساس سه عامل موثر بر وضعیت سلامت الکترونیک [که عبارتند از پتانسیل ICT، وضعیت بهداشتی و توان اقتصادی] همخوانی دارد و نشان می دهد کشورهایی که از وضعیت بهتری از لحاظ سه عامل مذکور برخوردارند در توسعه سلامت الکترونیک نیز پیشرو هستند.